Nakon potresa koji su se dogodili u ožujku i prosincu 2020. godina otvorila su se mnoga pitanja vezana uz obnovu zgrada koje su dobile jednu od tri oznake nakon preliminarnih pregleda, zelenu, žutu ili crvenu. Zgrade koje su dobile crvenu ili žutu oznaku, poznatu kao i naljepnicu, su zgrade koje Zakon o obnovu prepoznaje, a shodno tome vlasnici tih zgrada imaju i određena prava. Evo koja se odnose na zgrade s crvenom oznakom.
Crvena oznaka | foto: Denis Gaščić
Na brojna pitanja građana o njihovim pravima za vrijeme obnove odgovaraju službenici iz Ministarstva prostornoga uređenja, graditeljstva i državne imovine i Fonda za obnovu.
Kao što smo već pisali, crvena oznaka na zgradama stvorila je najviše dilema kod građana. Pitanje koje se najčešće javlja je označava li crvena naljepnica da se zgrada mora rušiti. Odgovor je ne, bar ne u prvoj fazi pregleda. N1, ili oznaka da je zgrada neuporabljiva zbog vanjskih utjecaja, znači da je građevina opasna zbog mogućnosti urušavanja dijelova susjedne zgrade. Preporuka je ne boraviti u takvim zgradama. Oznaku N2, neuporabljivo zbog oštećenja, dobile su sve zgrade koje imaju velika oštećenja u nosivom sustavu. U takve zgrade se ne preporučuje ulaziti pa tako ni boraviti u njima.
Prava ‘crvenih oznaka’
Prema Zakonu o obnovi oni čije su zgrade ili kuće nakon preliminarnog pregleda dobile crvenu oznaku imaju pravo na:
- povrat utrošenih sredstava za radove hitne sanacije,
- pravo na konstrukcijsku obnovu,
- uklanjanje i izgradnju zamjenske obiteljske kuće.
Uklanjanje se u potpunosti financira sredstvima državnog proračuna, a provodi se uz suglasnost vlasnika, odnosno svih suvlasnika, zgrade. Suglasnost se mora dostaviti u roku od 30 dana od dana pravomoćnosti akta o uklanjanju uništene zgrade. No, ako je riječ o zgradi koja se nalazi u povijesno-urbanoj cjelini grada, tada je potrebna i suglasnost konzervatora.
